حجتالاسلام محمد هادی جوادیگیلانی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به جایگاه آیه «مالک یوم الدین» در سوره حمد، اظهار داشت: مباحث عمیقی درباره حقیقت مالکیت الهی و درک آن در دنیا و آخرت مطرح است.
استاد حوزه با اشاره به عمق معنایی آیه «مالک یوم الدین» خاطرنشان کرد: این آیه بسیار پر وزن و قابل تأمل است. خداوند در این آیه خود را مالک روز جزا معرفی میکند. در روایتی از امام باقر(ع) نقل شده که حضرت هرگاه در نماز به این آیه میرسید، آن را تکرار میکرد تا جایی که حالت ویژهای پیدا میکرد و نزدیک بود از دنیا برود. این نشان از عمق تأثیر و معنای این کلمات دارد.
وی در تبیین مفهوم مالکیت یادآور شد: مفهوم ظاهری آیه این است که در روز قیامت، مالکیت از آن خداست؛ اما باید دریافت که معنای «مالکیت» چیست. یک نوع مالکیت در دنیا، مالکیت حقوقی است؛ همانند سند خانه یا ماشین که به نام فردی می باشد و آثار حقوقی مانند حق فروش، اجاره یا منع دیگران از تصرف بدون اذن را برای او ایجاد می کند. اما این مالکیت، یک مالکیت حقیقی و تکوینی نیست و شخص نمی تواند بگوید که واقعا مالک وجودی این ماشین است.
حجتالاسلام جوادیگیلانی با بیان مثالی توضیح داد: داراییهای واقعی انسان، اموری درونیتر هستند. خاطرهای از دوران کودکی که در ذهن ما نقش بسته، یک دارایی شخصی است. قوه خیال، فکر، عقل و روح ما، داراییهای حقیقی و «ملک وجودی» ما هستند ذ ما تا حدودی بر اینها تسلط داریم. اما اشیاء بیرونی مانند خانه و ماشین، «ملک حقوقی» هستند نه ملک وجودی. قلب، روح و اندیشه شما ملک وجودی شماست.
استاد حوزه تصریح کرد: وقتی خداوند خود را «مالک یوم الدین» معرفی میکند، قطعا منظور مالکیت حقوقی نیست و در قیامت قرار نیست سندی به نام خدا زده شود؛ بلکه معنای آیه این است که خداوند، مالک تکوینی و حقیقی آن عالم است و تمام شئون و امور آن جهان به دست خداست و هیچ کس بدون اذن الهی نمیتواند تصرفی داشته باشد.
استاد حوزه تأکید کرد: این مالکیت، منحصر به روز قیامت نیست؛ بلکه در همین دنیا نیز مالکیت از آن خداست؛ «لله ملک السماوات و الارض»، «بیده ملکوت کل شیء». اینها همه نشان دهنده مالکیت وجودی خدا بر همه چیز است. هیچ موجودی در جهان استقلال ندارد و همه مملوک اویند. اما ما در این دنیا غالباً این حقیقت را درک نمیکنیم و وقتی به عالم آخرت وارد می شویم، این مالکیت به ما نشان داده میشود. خدا همیشه مالک بوده، اما در روز قیامت، این مالکیت ظهور کامل پیدا میکند.
وی به بیان صحنه ای از قیامت اشاره کرد و گفت: در آن روز ندا داده میشود: «لمن الملک الیوم؟» در سکوت سنگین محشر، هیچ کس پاسخی نمی دهد. سپس منادی از جانب خدا فریاد می زند: «لله الواحد القهار». ترکیب «الواحد القهار» بسیار پر معناست؛ خداوند واحد است و هیچ شریکی ندارد و در همان حال قهار و بر همه چیز چیره است.
حجتالاسلام جوادیگیلانی در بیان فرق بین عارف و عامی تصریح کرد: فرق اصلی در این است که عارفان، این مالکیت حقیقی خدا را در همین دنیا میفهمند و میبینند که همه چیز ملک خداست. اما مردم عادی، بعد از مرگ و با کشف پردهها، این حقیقت را میبینند. در آیات قرآن آمده: «الناس نیام اذا ماتوا انتبهوا». اما عارفان، «موتوا قبل ان تموتوا» را محقق کردهاند؛ یعنی قبل از مرگ جسمانی، خود را از هواهای نفسانی میمیرانند و به حقایقی که دیگران پس از مرگ میبینند، در همین دنیا واصل میشوند. آنان مردهاند (از خود) و زنده به خدا. لذا مالکیت مطلق خدا را پیش از مرگ درک می کنند.
نظر شما